Urazowe zwichniÄ™cia stawów zdarzajÄ… siÄ™ o wiele rzaÂdziej niż zÅ‚amania koÅ›ci. Z reguÅ‚y dotyczÄ… one, w obrÄ™bie koÅ„czyny górnej – stawu barkowego, stawu Å‚okciowego oraz stawów kciuka, zaÅ› w obrÄ™bie koÅ„czyny dolnej — stawu skokowego, kolanowego i biodrowego.
PostÄ™powanie w ramach pierwszej pomocy nie różni siÄ™ wÅ‚aÅ›Âciwie od stosowanego w zÅ‚amaniach, z tym że przy unieruchomieniu chorej koÅ„czyny należy Å›ciÅ›le przestrzegać „przyjÄ™tej przez niÄ… pozyÂcji”, gdyż jest to ustawienie przymusowe! Nie wolno poruszać rannÄ… koÅ„czynÄ…, nie wolno korygować jej nieprawidÅ‚owego ustawienia, a jeÂdynie ograniczyć siÄ™ do jej unieruchomienia najprostszym i najskuÂteczniejszym sposobem.
Przy podejrzeniu zÅ‚amania koÅ›ci najważniejszÄ… zasadÄ… w udzieleniu pierwszej pomocy jest unieruchomienie uszkodzonego odcinka przed poruszeniem rannego. Ranny powinien być poruszany ostrożnie i tylÂko w razie bezwzglÄ™dnej potrzeby. Należy zawsze tego przestrzegać niezależnie od rodzaju zÅ‚amania, gdyż niejednokrotnie przy dalszym badaniu w szpitalu wykrywane sÄ… inne zÅ‚amania czy obrażenia. Poza tym wszelkie zbÄ™dne zmiany pozycji ciaÅ‚a mogÄ… przyczynić siÄ™ do wyÂstÄ…pienia wstrzÄ…su lub pogłębić wstrzÄ…s już istniejÄ…cy.
Aby osÅ‚abić szybkość narastania obrzÄ™ku w miejscu zÅ‚amania, koÅ„ÂczynÄ™ należy uÅ‚ożyć nieco wyżej, nad poziom serca. JeÅ›li chory jest transportowany na dalsze odlegÅ‚oÅ›ci, trzeba sprawdzać, czy w miarÄ™ narastania obrzÄ™ku opatrunek nie uciska koÅ„czyny. W celu zmniejszeÂnia obrzÄ™ku można też koÅ„czynÄ™ obÅ‚ożyć workami z lodem. StosowaÂnie zimna Å‚agodzi ból, a przy upoÅ›ledzeniu dopÅ‚ywu krwi – zwiÄ™ksza szanse na uratowanie koÅ„czyny.
JeÅ›li istnieje konieczność wyniesienia rannego ze zÅ‚amaniem koÅ„Âczyny dolnej z rejonu zagrożenia, muszÄ… to zrobić co najmniej 2 osoÂby. RatujÄ…cy stajÄ… po stronie koÅ„czyny zÅ‚amanej. Jeden podkÅ‚ada rÄ™ce pod plecy i poÅ›ladki chorego, który obejmuje go za szyjÄ™, drugi podÂkÅ‚ada rÄ™ce powyżej i poniżej miejsca zÅ‚amania, przesuwajÄ…c je aż pod koÅ„czynÄ™ zdrowÄ…; rannego podnoszÄ… jednoczeÅ›nie.
JeÅ›li chory jest nieprzytomny, czynność tÄ™ muszÄ… wykonywać co najmniej 3 osoby, gdyż nie wiadomo, czy chory nie doznaÅ‚ dodatkoÂwych obrażeÅ„, np. miednicy czy krÄ™gosÅ‚upa, których nie można rozÂpoznać bez dokÅ‚adnego zbadania chorego.