Antykoncepcja są to sposoby postępowania chroniące przed zajściem w ciążę. Celem jej jest stworzenie świadomej chęci do posia­dania pożądanego dziecka. Antykoncepcja zapobiega sztucznym poro­nieniom i rodzeniu dzieci niepożądanych. Nie jest jednak wskazana u kobiet, które mają ograniczoną zdolność płodzenia na skutek niedo­rozwoju narządów płciowych, zaburzeń cyklu miesiączkowego, przeby­tych chorób zapalnych, mięśniaków macicy. W przypadkach tych od­kładanie ciąży może doprowadzić do niepłodności.

Wyboru metody antykoncepcyjnej powinna dokonać kobieta po uzy­skaniu informacji od lekarza o możliwych metodach, ich zaletach i wadach. W przypadkach wątpliwych decyzję powinna podjąć po roz­mowie z mężem, bowiem dobrą metodą jest ta, którą akceptują oboje małżonkowie.

Wyróżnia się metody antykoncepcyjne naturalne, chemiczne, me­chaniczne i hormonalne.

Antykoncepcyjne metody naturalne

Metody naturalne opierają się na powstrzymaniu się od sto­sunków płciowych w okresie jajeczkowania. Do zapłodnienia może dojść, gdy stosunek płciowy odbył się 2 dni (48 godz.) przed jajeczkowaniem i pół dnia (12 godz.) po jajeczkowaniu.

Metoda kalendarzowa, zwana inaczej metodą rytmu, polega na wyznaczaniu okresu płodności na podstawie uprzedniej obserwacji długości cyklów miesiączkowych. Jajeczkowanie występuje najczęściej na 14 dni przed następnym krwawieniem miesięcznym. Przy cyklach miesiączkowych mieszczących się w przedziale 26 do 32 dni, jajeczko­wanie może być 12 lub najpóźniej 18 dnia cyklu (między 12 i 18 dniem). Ponieważ plemniki są zdolne do zapłodnienia przez 2 dni od wytrysku, bezpieczny stosunek może odbyć się najpóźniej 2 dni przed najwcześniejszym terminem jajeczkowania, czyli 10 dnia cyklu. Dłu­gość życia komórki jajowej wynosi ok. 12 godz., niepłodność poowulacyjna zaczyna się zatem 19 dnia cyklu.

Stosowanie metody kalendarzowej wymaga co najmniej dziesięcio­miesięcznej obserwacji długości cyklów, aby ustalić najdłuższy i najkrótszy cykl miesiączkowy u danej kobiety. Skuteczność tej metody oceniona jest na 80 — 95%. Zawodzi ona głównie przy nieregularnych cyklach, gdy następuje przesunięcie jajeczkowania z powodu przemę­czenia, strachu, choroby, napięcia nerwowego, zmiany klimatu.