Przekwitanie u mężczyzn, czyli andropauza, jest jed­nym z elementów starzenia się organizmu. Przyczyną jest wygasa­nie czynności hormonalnej jąder. Proces ten wywiera istotny wpływ na stan cielesno-płciowy i psychiczny mężczyzn. Płodność, mimo że ulega stopniowemu obniżeniu, utrzymuje się do późnych lat.

Przekwitanie występuje zwykle po 50 r. życia. Wiek, w którym poja­wiają się objawy andropauzy i ich nasilenie zależą od cech osobni­czych. Przekwitanie występuje tym wcześniej, im słabsza była czyn­ność hormonalna jąder w okresie dojrzałości płciowej. Stopień nasile­nia objawów odczuwanych przez mężczyzn jest tym większy, im słab­sza jest czynność androgenna jąder i kory nadnerczy wyrównującej niedobory androgenów. Około 30% mężczyzn na skutek zaburzeń ok­resu przekwitania wymaga leczenia.

Objawy. Głównymi objawami andropauzy są zaburzenia potencji i obniżenie odczuwania w czasie stosunku, a zwłaszcza w czasie wytry­sku. Jego objętość jest zwykle zmniejszona. Do częstszych objawów należy też zmniejszenie sprawności fizycznej na skutek obniżenia siły mięśniowej oraz osłabienie sprawności umysłowej. Gorsza pamięć, trudności w koncentracji, gorsze kojarzenie i refleks bywają nadrabia­ne rutyną zawodową i mogą być przez długi czas niezauważane przez najbliższe otoczenia i przez samego mężczyznę znajdującego się w ok­resie przekwitania. Często obserwuje się objawy nerwicowe, jak nad­mierna drażliwość, stany depresji, zaburzenia snu. Zwiększona zwykle w tym okresie życia podściółka tłuszczowa odkłada się w miejscach dla mężczyzn nietypowych, tj. w okolicy brodawek piersiowych, stwarzając wrażenie ginekomastii (zob. s. 1966), oraz na podbrzuszu i pośladkach. Zwiększa się owłosienie skóry tułowia. Prącie jest wiotkie, obkurczone. W szczególnie nasilonych przypadkach andropauzy występują uderzenia krwi do głowy, zlewne poty, uczucie zimna.

Badania laboratoryjne wykazują niewielkiego stopnia pod­wyższenie poziomu luteotropiny (LH) oraz obniżenie poziomu testoste­ronu w surowicy krwi.

Leczenie. Poza leczeniem farmakologicznym niezbędnym w przy­padkach odczuwania objawów przekwitania, konieczne jest w tym ok­resie prowadzenie higienicznego trybu życia, zwalczanie otyłości, uni­kanie palenia tytoniu, picia alkoholu, spożywania tłuszczów pochodze­nia zwierzęcego. Zaleca się spożywanie dużej ilości warzyw, owoców, a przy niedoborach witamin naturalnych, uzupełnianie ich braków pre­paratami wielowitaminowymi. Konieczne są codzienne spacery i gi­mnastyka.